Wat voor aandeelhouders van ASML vorige week wellicht als een verrassing kwam, mag toeleveranciers toch niet verrast hebben. Zij merken al het hele jaar dat er minder orders uit Veldhoven komen, direct of indirect. Maar hebben ze voldoende vet op de botten om eventueel tot 2026 te wachten? Want ASML kan niet meer de vliegtuigen vol machines naar China sturen, blijkt.
Opeens was ASML vorige week uit de gratie. Op zich zegt dit natuurlijk niets over de echte waarde van het bedrijf, net zo min als de voorlopige piek van de beurskoers (meer dan € 1000) dat zegt. Een omzet van € 7,5 miljard in het derde kwartaal is nog steeds veel geld. De pijn zat in de nieuwe orders: ‘slechts’€ 2,6 miljard, waarvan iets meer dan de helft EUV-machines.
Business in China normaliseert
Het pijnpunt is China, ofschoon dat volgens het management niet direct komt door de politieke bemoeienis. “We verwachten dat de Chinese activiteiten terug zullen gaan naar een meer genormaliseerd percentage van onze activiteiten in lijn met het percentage van de Chinese activiteiten in onze orderportefeuille”, aldus Christophe Fouquet, de CEO die zich waarschijnlijk een ander entree in de financiële markten had voorgesteld. Roger Dassen, de financiële topman, zei in de analistencall dat afgelopen jaren veel van de orders naar China zijn gegaan omdat ASML in de jaren daarvoor relatief weinig leverde. Nu is het moment aangebroken dat zich dit normaliseert.
Forse stap terug in China
Genormaliseerd betekent dat volgend jaar ongeveer 20% van de omzet uit China zal komen. Dat betekent een behoorlijke stap terug vergeleken met de afgelopen jaren. Afgelopen kwartaal kwam 47% van de omzet uit China. Dat betekent ook dat de Deep UV business van ASML volgend jaar qua omvang zal teruglopen, bevestigde Roger Dassen in de analistencall. Dat zijn de machines die ASML in grote aantallen bouwt. In totaliteit verkocht ASML in het 3e kwartaal 116 lithografiemachines, tegenover 112 vorig jaar. In 2023 verkocht ASML in totaal 449 machine, ruim 100 meer dan een jaar eerder. 29% hiervan ging naar China.
China gaat terug naar 20% van de business van ASML
EUV-business groeit door
Voor de EUV business ziet hij groei. Fouquet merkte in de call op dat klanten nu snel overschakelen naar het NXE:3800E systeem (EUV) vanwege de hogere productiviteit. Deze ligt volgens hem 37% boven die van de NXE:3600D. De nieuwe machine belicht tot 220 wafers per uur. Hierna komt de NA-serie, met een verbeterd contract en het beter over elkaar leggen van meerdere belichtingen, waarmee 8 nanometer lijnen belicht kunnen worden. Volgens Fouquet betekent dit een drie keer zo hoge transistordichtheid per belichting.
Herstel pas later in 2025
Het herstel duurt echter langer dan het ASML management had ingeschat. En het herstel verloopt gematigder. In de analistencall werd gesproken over een lagere groei in 2025 en een in zijn totaliteit lagere vraag naar lithografiesystemen. Het herstel zal er pas in de tweede helft van 2025 en in 2026 komen. “Als we naar de langere termijn kijken, zijn de seculaire groeifactoren in de eindmarkten voor halfgeleiders nog steeds zeer intact. AI, energietransitie, elektrificatie, naast andere toepassingen, blijven een zeer sterk en zeer positief perspectief bieden voor onze industrie en ASML business. De groeiende toepassingsruimte, samen met toenemende lithografiebehoeften op toekomstige technologieknooppunten, stimuleren de vraag naar zowel geavanceerde als mainstream technologie. Wij zullen daarom capaciteit blijven opbouwen om te kunnen voldoen aan de toename van de vraag die wij voor de rest van dit decennium verwachten”, aldus de ASML-topman. Dit betekent overigens niet dat de omzet gaat afnemen. Integendeel: voor 2025 rekent het concern op een omzettoename van €28 miljard dit jaar (ongeveer net zoveel als in 2023) naar €30 tot 35 miljard in 2025.
Overcapaciteit en de AI hype
Naderhand bleek uit andere berichten dat de pijn mede zit in het annuleren van bestellingen door Intel en Samsung, onder andere omdat er volgens sommige analisten meer dan voldoende capaciteit is om aan de vraag te voldoen. De bezettingsgraad van de machines zou volgens TechInsight bij de meeste chipfabrikanten 81% zijn, pas bij zo’n 90 tot 95% gaan ze nadenken over nieuwe capaciteit. Tot voor kort kon ASML de machines die anderen afbestelden makkelijk kwijt in China; daar is nu blijkbaar voldoende capaciteit opgebouwd. Een ander analistenbureau wijst erop dat de klanten van ASML de machines steeds efficiënter weten te benutten. Ze hebben hierdoor minder snel nieuwe machines nodig. Het heeft er echter ook veel van weg dat de chipmark last heeft van de algehele economische teruggang wereldwijd. En is er geen invloed van de AI hype? Kunstmatige Intelligentie zou de vraag naar zeer geavanceerde chips naar recordhoogten sturen. AI zal ongetwijfeld zijn plek vinden, maar misschien gaat de uitrol van AI minder snel en minder breed dan sommigen ons nu doen geloven. AI heeft namelijk ook kantjes die men liever niet belicht, zoals het extreem hoge energieverbruik (Google overweegt een eigen kerncentrale) en de alsmaar hogere kosten om de rekenmodellen te leden. China en AI hebben de vraag bij ASML enorm de hoogte in gejaagd; het lijkt dat dit weer normaal wordt. Dat doet pijn.
Ondertussen weten de maakbedrijven dat de bomen niet tot in de hemel blijven groeien
Maakindustrie toch te afhankelijk?
In november houdt ASML een dag voor investeerders. Dan zal wellicht meer naar buiten komen over de groetverwachtingen. Ondertussen weten de maakbedrijven dat de bomen niet tot in de hemel blijven groeien. Hoeveel maakbedrijven kunnen nog een jaar tot anderhalf jaar wachten op herstel van de chipmarkt? Of komen nu de winnaars bovendrijven, de maakbedrijven die hun productie geautomatiseerd en gedigitaliseerd hebben en soepel met de veranderende vraag kunnen omgaan? Of bedrijven die hun afzetmarkten hebben gediversifieerd? En is de maakindustrie in Nederland niet erg afhankelijk geworden van één bedrijf, hoe logisch en onvermijdelijk dat ook is. De investeringen in de ontwikkeling van heel nieuwe hightech oplossingen zoals in het NXTGEN High Tech project komen geen dag te vroeg. Of had Nederland die investering toch al tien jaar geleden moeten doen?
